اطلاعات کلی درباره مجموعه‌ی تاریخ تمدن ویل دورانت

مجموعه‌ی تاریخ تمدن ویل دورانت (The Story of Civilization) که بین سال‌های ۱۹۳۵ تا ۱۹۷۵ منتشر شد، اثری جامع از زوج نویسنده، ویل دورانت (Will Durant) و آریل دورانت (Ariel Durant) است. این مجموعه‌ی یازده‌جلدی، تاریخ تمدن‌های شرقی و غربی را برای خوانندگان عمومی روایت می‌کند، با تأکیدی ویژه بر تاریخ اروپا و تمدن غرب.

نویسندگان این مجموعه، نگارش آن را در طول چهار دهه ادامه دادند. شش جلد نخست تاریخ تمدن ویل دورانت فقط به نام ویل دورانت منتشر شد و نام آریل دورانت تنها در بخش تشکر ذکر شده بود. اما از جلد هفتم با عنوان عصر عقل آغاز می‌شود، آریل نیز به‌عنوان نویسنده‌ی مشترک معرفی شد. در پیش‌گفتار جلد نخست، ویل دورانت قصد داشت مجموعه را در قالب پنج جلد ارائه کند، اما در نهایت این پروژه به یازده جلد گسترش یافت. در سال ۱۹۶۸، جلد دهم این مجموعه با عنوان روسو و انقلاب، برنده‌ی جایزه‌ی معتبر پولیتزر در بخش غیرداستانی عمومی شد.

ویژگی‌های برجسته مجموعه «تاریخ تمدن ویل دورانت»

۱. گستره زمانی و جغرافیایی وسیع
یکی از نقاط قوت برجسته این اثر، پوشش جامع تمدن‌های شرقی و غربی است. ویل دورانت برخلاف بسیاری از مورخان غربی، توجه خاصی به تمدن‌های غیرغربی از جمله هند، چین، ژاپن و ایران باستان نشان داده است، به‌ویژه در جلد اول با عنوان «میراث مشرق زمین».

۲. نثر روان و ادبی
یکی از دلایل محبوبیت مجموعه‌ی تاریخ تمدن ویل دورانت، سبک نوشتاری زیبا و روایی آن است. دورانت تلاش می‌کند تاریخ را همچون داستانی جذاب روایت کند. همین ویژگی باعث شده مخاطبان غیرتخصصی نیز بتوانند با تاریخ آشتی کنند.

۳. پیوند تاریخ با فلسفه و هنر
این مجموعه صرفاً روایت وقایع تاریخی نیست؛ بلکه شامل بررسی عمیق ادیان، فلسفه‌ها، ادبیات، موسیقی و هنر در بستر تاریخی نیز هست. این ترکیب میان تاریخ و فرهنگ، عمق بیشتری به اثر می‌بخشد.

۴. دیدگاه اخلاق‌محور و انسانی
دورانت از منظر یک فیلسوفِ اخلاق‌گرای لیبرال به تاریخ می‌نگرد. او به جای آنکه صرفاً به فتوحات و جنگ‌ها بپردازد، از انسان، رنج‌ها و آرمان‌هایش سخن می‌گوید. در نگاه او، تاریخ صحنه‌ای برای پیشرفت فکری و معنوی بشر است.

۵. اثرگذاری فرهنگی و جایگاه در تاریخ‌نگاری مدرن
این مجموعه توانست جای خود را هم در کتابخانه‌های عمومی و هم در دل خوانندگان تثبیت کند. دریافت جایزه پولیتزر برای جلد دهم (روسو و انقلاب) نیز گواهی بر جایگاه علمی و فرهنگی این اثر است.

نقاط ضعف و محدودیت‌ها

۱. تمرکز بیش از حد بر اروپا
با وجود تلاش برای پرداختن به تمدن‌های شرقی، از جلد دوم به بعد تقریباً تمامی تمرکز مجموعه بر تاریخ اروپا و تمدن غرب است. این موضوع باعث شده بسیاری از وقایع مهم در تمدن‌های غیرغربی نادیده گرفته شود.

۲. کهنگی برخی دیدگاه‌ها
از آن‌جایی که جلدهای اولیه در دهه ۱۹۳۰ نوشته شده‌اند، برخی دیدگاه‌ها در آن‌ها تحت تأثیر نگاه اوریانتالیستی رایج آن زمان هستند. در نتیجه، ممکن است امروزه بخش‌هایی از تحلیل‌ها غیرعلمی یا نابرابر تلقی شوند.

۳. کمبود ارجاعات دقیق دانشگاهی
اگرچه منابع اصلی در پایان هر جلد معرفی می‌شوند، اما کتاب‌ها فاقد ارجاعات دقیق دانشگاهی یا یادداشت‌های پانوشت هستند که برای پژوهشگران آکادمیک ضروری‌اند. به همین دلیل، این اثر بیشتر مناسب مطالعه عمومی است تا تحقیق دانشگاهی.

۴. نادیده‌گرفتن طبقات فرودست
تمرکز اصلی مجموعه بر سرگذشت پادشاهان، فیلسوفان و نخبگان است. صدای طبقات فرودست، بردگان، زنان (جز در مواردی معدود)، و اقشار حاشیه‌ای اغلب در روایت غایب است.

جلدهای مجموعه تاریخ تمدن ویل دورانت

I. مشرق زمین گهواره‌ی تمدن  (1935)

نخستین جلد از مجموعه‌ی تاریخ تمدن ویل دورانت به تاریخ تمدن‌های خاور نزدیک تا سقوط امپراتوری هخامنشی در دهه ۳۳۰ پیش از میلاد می‌پردازد. همچنین تاریخ تمدن هند، چین و ژاپن را تا دهه ۱۹۳۰ میلادی دربر می‌گیرد.

بخش‌های اصلی:

عوامل کلی تمدن
دورانت تمدن را ترکیبی از چهار عنصر می‌داند: منابع اقتصادی، سازمان سیاسی، سنت اخلاقی و کوشش در جهت درک و آفرینش. او بر این باور است که این چهار رکن، شالوده‌ی هر تمدنی را تشکیل می‌دهند.

عوامل سیاسی تمدن
برپایی دولت‌ها، پیدایش قانون، قدرت متمرکز پادشاهان و نقش نهادهای دینی در تثبیت نظم از جمله عواملی‌اند که دورانت در این بخش بررسی می‌کند. به‌ویژه تأکید او بر پیوند دین و سیاست در تمدن‌های آغازین، نکته‌ای برجسته است.

عوامل اخلاقی تمدن
ویل دورانت اخلاق را بنیانی برای اعتماد و همکاری میان انسان‌ها می‌داند. از نگاه او، خانواده، نظم اجتماعی و مفاهیم درست‌کاری و انصاف، مهم‌ترین عناصر اخلاقی تمدن هستند.

عوامل عقلی و روحی تمدن
در این بخش، نویسنده به نقش دین، فلسفه، ادبیات، هنر و علم در شکل‌دهی به ذهنیت و روحیه‌ی تمدنی ملت‌ها می‌پردازد. این عوامل، چهره‌ی فرهنگی هر تمدنی را می‌سازند.

ماقبل تاریخ و آغاز مدنیت
دورانت از دوران غارنشینی تا ظهور نخستین جوامع کشاورزی را مرور می‌کند. او تأکید می‌کند که کشف آتش، زبان، ابزارسازی، و کشاورزی گام‌های اولیه‌ی مدنیت بشر بوده‌اند.

سومر
سومری‌ها به‌عنوان نخستین تمدن شناخته‌شده در تاریخ بشر، نظام خط میخی، دولت‌شهرها، معابد بزرگ و افسانه‌هایی چون گیلگمش را پدید آوردند. دورانت آن‌ها را پیشگامان نوشتار و قانون‌گذاری می‌داند.

مصر
ویل دورانت تمدن مصر را نماد نظم، مذهب و جاودانگی می‌داند. فراعنه، هرم‌ها، آیین‌های مذهبی و باور به زندگی پس از مرگ از نکات برجسته تمدن مصر در روایت او هستند.

بابل
در این بخش، دورانت به دولت‌شهر بابل، قانون حمورابی، ادبیات حماسی بابلی و نقش آن در انتقال فرهنگ سومری به نسل‌های بعدی می‌پردازد.

آشور
آشوریان با نیروی نظامی خود تمدن را گسترش دادند. ویل دورانت ضمن اشاره به خشونت آشوری‌ها، تأکید دارد که آن‌ها در ساخت‌وساز و سازمان‌دهی اداری مهارت زیادی داشتند.

اختلاط نژادها
دورانت معتقد است که تمدن‌های بزرگ نتیجه‌ی برخورد و اختلاط نژادها، فرهنگ‌ها و زبان‌ها هستند. این تنوع منبعی برای نوآوری و رشد فرهنگی است.

قوم یهود
در این بخش، به تاریخ عبرانیان، شکل‌گیری مذهب یهود و نقش آن‌ها در گسترش مفهوم خدای یکتا پرداخته می‌شود. دورانت یهودیت را از نظر اخلاقی و فرهنگی تأثیرگذار می‌داند.

پارس
امپراتوری هخامنشی با بنیان‌گذاری کوروش و گسترش آن تا یونان و هند، از دید دورانت نمونه‌ای از ادغام مدنیت شرقی در یک ساختار سیاسی بزرگ است. او بر تساهل دینی و اداری پارسیان تأکید دارد.

عصر فیلسوفان
ویل دورانت این دوره را نقطه‌ی اوج اندیشه در چین و هند می‌داند؛ دوره‌ای که کنفوسیوس، لائوتسه، بودا و دیگر متفکران بزرگ شرق افکار عمیق فلسفی و اخلاقی را بنیان نهادند.

عصر شاعران
ادبیات و شعر در این بخش نمایانگر روح ملت‌ها معرفی می‌شود. دورانت به سروده‌های ودایی در هند، اشعار چینی و حماسه‌های شرقی به‌عنوان جلوه‌هایی از فرهنگ ماندگار می‌پردازد.

عصر هنرمندان
در این فصل، جلوه‌های بصری تمدن همچون معماری، نقاشی، مجسمه‌سازی و موسیقی بررسی می‌شود. دورانت بر این باور است که هنر، بیانگر عالی‌ترین حالات روح انسان در تمدن است.

مردم و دولت
ساختارهای حکومتی، سازمان اجتماعی و رابطه‌ی مردم با حاکمان در تمدن‌های گوناگون محور اصلی این بخش است. دورانت قدرت سیاسی را هم عامل نظم و هم مایه‌ی فساد می‌داند.

انقلاب و تجدید حیات
تحولات انقلابی، دگرگونی فرهنگی و تولد دوباره‌ی جوامع پس از سقوط یا زوال تمدن‌ها در این بخش تحلیل می‌شود. از نظر دورانت، تمدن‌ها بارها خود را بازسازی کرده‌اند.

بنیادگذاران ژاپن
در این فصل، به شاهان و رهبران آغازین ژاپن، از جمله امپراتوران اولیه و اسطوره‌های ملی اشاره می‌شود که پایه‌های فرهنگ و ساختار حکومتی این کشور را بنا نهادند.

مبانی سیاسی و اخلاقی
اصول وفاداری، وفا، انضباط و هماهنگی اجتماعی که فرهنگ سنتی ژاپن را شکل داده‌اند، از نگاه دورانت، بنیادهای سیاست و اخلاق ژاپنی را تشکیل می‌دهند.

اندیشه و هنر در ژاپن باستان
دورانت به آیین شینتو، ذن بودیسم، ادبیات کلاسیک و هنرهای بصری ژاپن باستان می‌پردازد. او این عناصر را بخشی از روح ژاپنی می‌داند که تا دوران معاصر ادامه یافته‌اند.

ژاپن نو
در این بخش، ورود ژاپن به دوران مدرن، اصلاحات میجی و مواجهه‌ی آن با تمدن غرب بررسی می‌شود. دورانت به ظرفیت بالای ژاپن در سازگاری با تغییرات جهانی اشاره می‌کند.

همچنین نگاهی بیندازید به:
«شاهان بزرگ هخامنشی در کتاب تاریخ تمدن ویل دورانت»

II. یونان باستان  (1939)

این جلد تاریخ یونان باستان و خاور نزدیک هلنیستی را تا زمان فتح آن‌ها توسط روم روایت می‌کند.

بخش‌های اصلی:

استان کرت
ویل دورانت تمدن مینوسی در جزیره کرت را نخستین تمدن بزرگ اروپا می‌داند. این تمدن با مرکزیت کنوسوس، بازرگانی پیشرفته، معماری پیچیده و هنر غنی خود، نقش مهمی در شکل‌گیری فرهنگ یونانی داشت.

قبل از آگاممنون
در این بخش به تمدن‌های آغازین سرزمین اصلی یونان همچون میسنی پرداخته می‌شود. این جوامع پیش از عصر قهرمانان هومری شکل گرفتند و ساختار نظامی و پادشاهی داشتند.

عصر پهلوانی
ویل دورانت با تکیه بر آثار هومر، تصویری از دنیای قهرمانان اسطوره‌ای یونان به‌دست می‌دهد. او این دوره را مرحله‌ای می‌داند که ارزش‌هایی چون شجاعت، افتخار و وفاداری بر جامعه حاکم بود.

اسپارت
تمدن اسپارت نمونه‌ای از نظامی‌گری افراطی و نظم آهنین است. دورانت بر تمرکز این شهر بر انضباط، سادگی و آموزش نظامی تأکید می‌کند و آن را نمونه‌ای از جامعه‌ی بدون هنر و فلسفه می‌داند.

آتن
در برابر اسپارت، آتن مظهر آزادی، خلاقیت و توسعه‌ی فرهنگی بود. دورانت ریشه‌های دموکراسی، هنر، فلسفه و پیشرفت اجتماعی را در تجربه‌ی آتنی جست‌وجو می‌کند.

مهاجرت بزرگ
این دوره از مهاجرت اقوام دوریایی و تغییر ترکیب جمعیتی یونان حکایت دارد. دورانت این مهاجرت‌ها را عامل فروپاشی تمدن‌های قدیم و آغاز دوران جدید می‌داند.

یونان در غرب
استعمار یونانیان به غرب مدیترانه، از جمله ایتالیا و سیسیل، باعث گسترش زبان، فرهنگ و بازرگانی یونانی در سراسر دریای مدیترانه شد.

خدایان یونان
در این فصل، نظام اساطیری یونان، جایگاه خدایان المپ‌نشین و نقش دین در زندگی روزمره بررسی می‌شود. دورانت دین یونان را بازتابی از زندگی انسانی می‌داند.

فرهنگ مشترک یونان در اوایل
با وجود تنوع سیاسی، شهرهای یونانی از نظر فرهنگی به یکدیگر نزدیک بودند. زبان، دین، ورزش‌های المپیک و شعر، پایه‌های وحدت فرهنگی یونانیان بودند.

مبارزه برای آزادی
نبردهای ایرانیان و یونانیان، به‌ویژه جنگ‌های ماراتن و سالامیس، موضوع این بخش است. ویل دورانت این جنگ‌ها را نه‌فقط نظامی بلکه فرهنگی و تمدنی می‌داند.

پریکلس و آزمایش دموکراسی
در دوران پریکلس، آتن به اوج دموکراسی و فرهنگ رسید. دورانت به بررسی دستاوردهای این دوران در حکومت، حقوق شهروندی و معماری می‌پردازد.

کار و ثروت در آتن
ساختار اقتصادی آتن، نقش بردگان، طبقات اجتماعی و شکاف میان ثروت و فقر در این بخش بررسی می‌شود. دورانت اقتصاد را پایه‌ی اصلی دوام دموکراسی می‌داند.

اخلاق و رفتار آتنی‌ها
دورانت نگاهی به زندگی روزمره، روابط خانوادگی، جایگاه زنان، تربیت کودکان و آداب اجتماعی در آتن دارد و تصویری انسانی از جامعه آتنی ارائه می‌دهد.

هنر یونان پریکلسی
عصر پریکلس دوران طلایی هنر یونان بود. معماری پار‌تنون، مجسمه‌سازی فیدیاس و نمایش‌های تراژیک در این دوران شکوفا شد.

پیشرفت علوم
ریاضیات، نجوم، پزشکی و هندسه در یونان باستان، به‌ویژه در قرن پنجم پیشرفت چشمگیری داشتند. دورانت دانشمندان یونانی را بنیان‌گذاران روش علمی می‌داند.

تعارض فلسفه و دین
با رشد فلسفه، دیدگاه‌های جدیدی درباره جهان، خدایان و انسان مطرح شد که اغلب با باورهای دینی سنتی در تعارض بود؛ سقراط نمونه‌ای از قربانیان این شکاف بود.

ادبیات عصر طلایی
درام‌های آیسخولوس، سوفوکل، اوریپید، و کمدی‌های آریستوفان نشانگر شکوفایی ادبیات در عصر طلایی آتن است. دورانت این آثار را آینه‌ی اندیشه و احساسات مردم می‌داند.

خودفروپاشی یونان
اختلافات داخلی، جنگ پلوپونز، و بی‌ثباتی سیاسی باعث فروپاشی قدرت آتن و تضعیف کل یونان شد؛ راهی که به سلطه مقدونی‌ها انجامید.

فیلیپ
فیلیپ دوم مقدونی، پدر اسکندر، با اصلاحات نظامی و اتحاد مناطق شمالی، پایه‌های تسلط بر یونان را بنا نهاد. دورانت او را نابغه‌ای سیاسی و نظامی می‌داند.

ادبیات و هنر در قرن چهارم
با کاهش شکوه آتن، ادبیات و هنر نیز دچار تغییر شدند؛ گرایش به فردگرایی، واقع‌گرایی و توجه به زندگی خصوصی در این دوران افزایش یافت.

فلسفه در اوج قدرت
افلاطون و ارسطو، در این دوران فلسفه را به قله‌های تازه‌ای رساندند. دورانت آثار آن‌ها را شاهکارهایی در اندیشه‌ی غرب می‌داند که تا قرون بعدی الهام‌بخش باقی ماندند.

اسکندر
اسکندر مقدونی با فتوحات خود تمدن یونانی را به شرق رساند. او نه‌فقط فاتحی نظامی، بلکه عامل ادغام فرهنگ‌ها و آغاز عصر هلنیستی بود.

یونان و مقدونیه
پس از اسکندر، مقدونیه قدرت مرکزی جهان یونانی شد، اما روح آزاد اندیشی یونان با نظام سلطنتی سازگار نبود و تنش‌هایی مداوم پدید آمد.

هلنیسم و مشرق زمین
در دوران هلنیستی، فرهنگ یونانی با سنت‌های شرقی ترکیب شد و شهرهایی مانند اسکندریه به مراکز علمی و فرهنگی تبدیل شدند. این دوره عصر جهانی‌شدن فرهنگ یونانی بود.

مصر و مغرب زمین
حکومت بطلمیوسی در مصر و نفوذ فرهنگ یونانی در آفریقا و بخش‌هایی از اروپا، از ویژگی‌های هلنیسم است. اسکندریه نقش محوری در تبادل فرهنگی داشت.

کتاب‌ها
کتابخانه‌ها، متون فلسفی، علمی و ادبی یونان در این دوره به اوج رسیدند. دورانت این میراث را زیربنای تمدن غرب می‌داند.

هنر در دوره اضمحلال
با کاهش شکوه سیاسی، هنر هلنیستی به سمت احساس‌گرایی، تزیین‌گرایی و فردگرایی رفت. واقع‌گرایی جانشین کمال‌گرایی کلاسیک شد.

اوج ترقی علم در یونان
در اسکندریه و مراکز علمی دیگر، رشته‌هایی چون هندسه، جغرافیا، پزشکی و اخترشناسی پیشرفت فراوانی یافتند. دورانت این دوران را اوج علمی یونان می‌داند.

تسلیم فلسفه
با گسترش شکاکیت و نسبی‌گرایی، فلسفه از میدان سیاست و اجتماع عقب نشست و به اخلاق فردی، درون‌گرایی و عرفان روی آورد.

پیدایش روم
در پایان جلد دوم، دورانت به طلوع تمدن روم اشاره می‌کند؛ تمدنی که با اقتباس از یونان و قدرت نظامی و حقوقی خود، وارث بعدی تاریخ غرب شد.

III. سزار و مسیح  (1944)

سومین جلد به تاریخ روم باستان و شکل‌گیری مسیحیت تا دوران کنستانتین کبیر می‌پردازد.

بخش‌های اصلی:

تنازع برای دموکراسی
در جمهوری روم، تضاد میان اشراف و توده‌ها به بحران‌های پیاپی انجامید. مردم برای دست‌یابی به حقوق سیاسی بیشتر مبارزه کردند، اما قدرت سنای اشراف‌زاده مانع اصلاحات اساسی بود.

هانیبال رو در روی روم
نبردهای کارتاژ و روم، به‌ویژه حمله‌ی تاریخی هانیبال از کوه‌های آلپ، آزمونی سخت برای بقای جمهوری روم بود. دورانت مقاومت روم را نقطه‌ی عطفی در تثبیت قدرت آن می‌داند.

روم رواقی
با گسترش فلسفه‌ی رواقی از یونان به روم، اخلاق مبتنی بر عقل، وظیفه، و خویشتن‌داری محبوب نخبگان شد. این فلسفه الهام‌بخش بسیاری از دولتمردان و نویسندگان رومی بود.

فتح یونان
روم پس از پیروزی نظامی، یونان را به لحاظ فرهنگی نیز فتح کرد؛ اما در عمل این فرهنگ یونانی بود که روم را مسخ خود کرد. دورانت از این تأثیرگذاری متقابل به‌عنوان «فتح متقابل» یاد می‌کند.

انقلاب ارضی
اصلاحات ارضی به رهبری گراکوس‌ها تلاشی برای بازتوزیع زمین میان توده‌های فقیر بود. اما اشراف با خشونت مقاومت کردند و در نهایت، این جنبش به شکست و آشفتگی انجامید.

ارتجاع متنفذان
پس از اصلاحات، نیروهای محافظه‌کار بر سیاست غلبه یافتند و با بهره‌گیری از فساد، خرید آرا و ترور سیاسی، جمهوری را در مسیر سقوط قرار دادند.

ادبیات در دوران انقلاب
این دوران پرآشوب، شاهد آثار ادبی تأثیرگذاری از خطیبان، مورخان و شاعران بود که همدلی با مردم و انتقاد از فساد را بازتاب می‌دادند.

قیصر
ژولیوس قیصر، فرمانده‌ای کاریزماتیک و اصلاح‌طلب بود که با غلبه بر دشمنان داخلی، خود را به‌عنوان دیکتاتور مادام‌العمر معرفی کرد؛ اما با ترور او، بحران جمهوری به اوج رسید.

آنتونیوس
مارک آنتونی، جانشین قیصر، با کلئوپاترا متحد شد، اما در جنگ داخلی از آگوستوس شکست خورد. این شکست، پایان جمهوری و آغاز امپراتوری بود.

دولتمردی آگوستوس
آگوستوس، با هوش سیاسی بی‌نظیر، جمهوری را حفظ‌شده جلوه داد اما در عمل حکومت سلطنتی را برقرار کرد. او ثبات، اصلاحات اقتصادی و شکوفایی فرهنگی را به ارمغان آورد.

عصر طلایی
دوران آگوستوس، زمان شکوفایی ادبیات و هنر روم بود. شاعرانی چون ویرژیل، هوراس و اووید، میراثی جاودان بر جای نهادند. این عصر را “طلایی” می‌نامند.

جنبه دیگر حکومت سلطنتی
در کنار شکوه فرهنگی، عصر سلطنتی آگوستوس، کنترل شدید، نظارت بر اندیشه و محدود شدن آزادی سیاسی را نیز در پی داشت.

عصر سیمین
پس از آگوستوس، دوره‌ای از ثبات نسبی و رونق ادامه یافت. اما آثار ادبی، اندکی از شکوه عصر پیشین کاسته بودند؛ دورانت آن را «عصر سیمین» می‌نامد.

روم فعال
اقتصاد، کشاورزی، بازرگانی و راه‌سازی در امپراتوری روم رونق داشت. نظم و امنیت داخلی زمینه‌ساز رشد فعالیت‌های اقتصادی و شهرنشینی شد.

روم و هنر آن
معماری، مجسمه‌سازی و نقاشی روم، گرچه وام‌دار یونان بود، اما ویژگی‌هایی چون واقع‌گرایی، عظمت و مهندسی دقیق را دارا بود. بناهایی چون کولوسئوم نشانه‌ی این هنر است.

روم اپیکوری
در کنار رواقی‌گری، فلسفه‌ی اپیکوری نیز در روم رواج یافت. تأکید بر لذت معتدل، دوری از ترس و زندگی آرام از آموزه‌های آن بود.

حقوق رومی
قانون رومی از بزرگ‌ترین میراث‌های این تمدن است. تدوین قوانین منظم، تفکیک حقوق خصوصی و عمومی، و نهادهایی چون سنا، پایه‌گذار سنت حقوقی غرب شدند.

شاهان فیلسوف
برخی امپراتوران روم، مانند نروا، تراژان و به‌ویژه مارکوس اورلیوس، به‌عنوان «شاه فیلسوف» شناخته می‌شوند؛ مردانی که هم فرمانروایی می‌کردند و هم اندیشه می‌ورزیدند.

حیات و افکار در قرن دوم
قرن دوم میلادی، دوران ثبات، عقل‌گرایی و رشد علوم بود. فلسفه، دین‌های اسرارآمیز و اعتقادات جدید در کنار یکدیگر وجود داشتند.

ایتالیا
مرکز امپراتوری، با وجود گسترش قدرت به مناطق دیگر، همچنان در ایتالیا بود. این سرزمین از نظر سیاسی، اقتصادی و فرهنگی مرکزیت داشت.

ترویج تمدن در غرب
رومی‌ها با ساختن شهرها، جاده‌ها، نظام اداری و قانونی، تمدن خود را در سراسر اروپا گسترش دادند. این انتقال فرهنگ، پایه‌گذار تمدن غربی شد.

یونانی رومی
فرهنگ غالب در روم، تلفیقی از تفکر یونانی و نظم رومی بود. این ترکیب، تمدنی پیچیده، منظم و عقل‌گرا را پدید آورد.

تجدید حیات فرهنگ هلنیستی
با گسترش مرزهای امپراتوری، فرهنگ هلنیستی در شهرهایی چون اسکندریه جان تازه‌ای گرفت و به شکوفایی علمی و فلسفی منجر شد.

روم و یهودا
روم با سرزمین یهودیه درگیر کشمکش‌هایی بود. مقاومت یهودیان در برابر سلطه روم، منجر به شورش‌ها، نابودی معبد و پراکندگی یهودیان شد.

عیسی و حواریون
در بستر بحران یهودی-رومی، آموزه‌های عیسی شکل گرفت. پیام‌های اخلاقی او و تلاش حواریون، سرآغاز حرکتی شد که بعدها به مسیحیت انجامید.

گسترش کلیسا
مسیحیت با وجود آزار و شکنجه، به‌سرعت در سراسر امپراتوری گسترش یافت. سادگی پیام، ساختار منسجم کلیسا و امید به نجات، از عوامل موفقیت آن بود.

سقوط امپراتوری
عوامل اقتصادی، نظامی، اخلاقی و سیاسی دست‌به‌دست هم دادند تا امپراتوری غربی روم در قرن پنجم سقوط کند. دورانت این سقوط را پایان تمدنی کهن و آغاز عصری تازه می‌داند.

پیروزی مسیحیت
با رسمیت یافتن مسیحیت در دوران کنستانتین و پس از آن، کلیسا جانشین نهادهای پیشین شد. این پیروزی، سرآغاز سلطه‌ی معنوی کلیسا در اروپا بود.

IV. عصر ایمان  (1950)

در این جلد، تاریخ قرون وسطی در اروپا و خاور نزدیک از زمان کنستانتین اول تا دانته آلیگیری بررسی می‌شود.

بخش‌های اصلی:

یولیانوس کافر
یولیانوس، امپراتور روم، آخرین تلاش را برای بازگرداندن آیین‌های قدیم در برابر مسیحیت انجام داد. هرچند در تلاش‌های خود برای احیای فرهنگ هلنی شکست خورد، اما نقش مهمی در گذار تمدنی بازی کرد.

پیروزی بربرها
حمله اقوام بربر مانند گوت‌ها، وندال‌ها و هون‌ها موجب فروپاشی امپراتوری روم غربی شد. با این یورش‌ها، تمدن کلاسیک در غرب جای خود را به دوران تاریک قرون وسطی داد.

پیشرفت مسیحیت
مسیحیت، از یک فرقه سرکوب‌شده، به دین رسمی امپراتوری بدل شد و با ساختار کلیسا، نظم فکری و اخلاقی نوینی در جهان غرب پایه‌گذاری کرد.

اروپا شکل می‌گیرد
با سقوط روم، قبایل ژرمن پایه‌گذار ملت‌های جدیدی شدند. این فرآیند همراه با مسیحی‌شدن تدریجی آن‌ها، سنگ‌بنای اروپا را نهاد.

یوستینیانوس
امپراتور بیزانس، با بازنویسی قوانین روم (قانون‌نامه یوستینیان)، معماری شکوهمند (ایاصوفیه) و تلاش برای احیای شکوه روم شرقی، نقش مهمی در تمدن بیزانسی ایفا کرد.

تمدن بیزانسی
بیزانس، با ترکیب میراث یونانی-رومی و مسیحیت شرقی، تمدنی پرشکوه پدید آورد. فرهنگ، هنر، مذهب و سیاست در این جامعه رنگ و بوی ویژه‌ای داشت.

ایرانیان
امپراتوری ساسانی با دین زرتشتی و فرهنگ درخشان خود، هم‌پایه‌ی روم شرقی بود. تمدن ایران در این دوره، از لحاظ هنری، فلسفی و نظامی در اوج قرار داشت.

محمد
ظهور پیامبر اسلام در عربستان، آغازگر انقلابی معنوی، اخلاقی و سیاسی در خاورمیانه شد. پیام او ساختار اجتماعی قبایل را دگرگون ساخت.

قرآن
متن مقدس اسلام، که در مرکز اندیشه و زندگی مسلمانان قرار گرفت، پایه‌گذار نظامی از حقوق، اخلاق، سیاست و عرفان شد.

شمشیر اسلام
اسلام با گسترش سریع خود از اسپانیا تا هند، بزرگ‌ترین تمدن جهان آن روز را شکل داد. شمشیر و ایمان، توأمان در خدمت این فتوحات بودند.

اوضاع کشورهای اسلامی
کشورهای اسلامی، تحت خلافت اموی و عباسی، به مرکز علم، هنر، صنعت و بازرگانی بدل شدند. نظم حکومتی و شهرسازی در آن‌ها درخشان بود.

فکر و هنر در ولایت‌های خاوری اسلام
در ایران، آسیای مرکزی و هند، هنر اسلامی (مانند خوشنویسی و معماری) و اندیشه‌های عرفانی و فلسفی به شکوفایی رسیدند.

اسلام در مغرب
در اندلس (اسپانیا)، اسلام تلفیقی از فرهنگ عرب، بربر و اروپایی پدید آورد که در زمینه‌های علمی، پزشکی، فلسفی و معماری ممتاز بود.

عظمت و انحطاط مسلمانان
پس از دوران طلایی، اختلافات داخلی، حملات خارجی (مانند مغول‌ها) و جمود دینی باعث انحطاط تدریجی تمدن اسلامی شد.

تلمود
تلمود، کتاب فقه و حکمت یهود، محور زندگی مذهبی و اجتماعی یهودیان در قرون وسطی بود. این اثر، نشان‌دهنده تلاش برای حفظ هویت دینی در شرایط دشوار است.

یهودیان قرون وسطی
یهودیان، با وجود تبعیض و آزار در اروپا، نقش مهمی در تجارت، پزشکی، فلسفه و انتقال دانش ایفا کردند و فرهنگ خود را حفظ نمودند.

عقلیات و ذوقیات یهود
اندیشه یهودی در این دوران میان عقل‌گرایی (مانند فلسفه ابن‌میمون) و عرفان (کابالا) در نوسان بود. موسیقی و شعر نیز در جوامع یهودی رشد یافت.

دنیای بیزانسی
بیزانس در قرون وسطی کانون فرهنگ یونانی، هنر مذهبی و مقاومت در برابر اسلام باقی ماند. اما در نهایت با فساد داخلی و جنگ‌های بیرونی تضعیف شد.

انحطاط غرب
غرب اروپا در اوایل قرون وسطی دچار رکود اقتصادی، کاهش سواد و تمرکز بر دین شد. این دوران، گاه «عصر تاریک» خوانده می‌شود.

ترقی شمال
اقوام ژرمن، به‌ویژه در فرانسه و آلمان، با مسیحی‌شدن و تلفیق با فرهنگ رومی، تمدن جدیدی را در شمال اروپا پایه‌گذاری کردند.

مسیحیت در کشمکش
کلیسا در این دوران با درگیری‌های سیاسی، جنبش‌های بدعت‌گذارانه و فساد درونی مواجه شد. اما همچنان نیروی اصلی معنوی جامعه باقی ماند.

فئودالیسم و شوالیه‌گری
ساختار اجتماعی فئودالی، مبتنی بر وفاداری میان ارباب و رعیت، و سنت شوالیه‌گری، ساختار قدرت، جنگ و افتخار را شکل دادند.

جنگ‌های صلیبی
در قرن‌های یازدهم تا سیزدهم، مسیحیان اروپایی با شعار آزادسازی سرزمین مقدس، جنگ‌هایی مذهبی با دنیای اسلام آغاز کردند که پیامدهای فرهنگی و اقتصادی مهمی داشت.

انقلاب اقتصادی
رشد تجارت، احیای شهرها، اختراع‌های کشاورزی و گسترش بازارها، اروپا را از رکود قرون آغازین به رونق قرن دوازدهم و سیزدهم رساند.

بهبود اروپا
با افزایش تولید، مبادله و دانش، اروپا در مسیر توسعه اجتماعی و سیاسی قرار گرفت. طبقه‌ی متوسط جدیدی نیز پدیدار شد.

ایتالیای پیش از رنسانس
شهرهای ایتالیا مانند فلورانس و ونیز، مراکز تجارت و فرهنگ شدند. این نوزایی، مقدمه‌ی رنسانس سده‌های بعدی بود.

کلیسای کاتولیک روم
کلیسا، نهاد مرکزی قرون وسطی، هم نیروی مذهبی بود و هم قدرت سیاسی و اقتصادی عظیمی در اروپا به شمار می‌رفت.

آغاز تفتیش افکار
برای مقابله با بدعت‌گذاران و حفظ وحدت دینی، کلیسا دادگاه‌های تفتیش عقیده ایجاد کرد. این نهادها نمونه‌ای از سرکوب اندیشه در قرون وسطی‌اند.

رهبانان و فرایارها
راهبان و فرایارها با زندگی زاهدانه، موعظه، آموزش و خدمات اجتماعی، چهره‌ای فعال و مردمی از کلیسا ارائه کردند. فرقه‌هایی چون فرانسیسکن‌ها از این جمله بودند.

اخلاق و رسوم عالم مسیحی
زندگی روزمره مردم، از تولد تا مرگ، تحت تأثیر آیین‌های دینی، جشن‌ها، گناهان، اعتراف و مراسم مذهبی شکل گرفته بود.

رستاخیز هنرها
با رونق اقتصادی و تماس با جهان اسلام و بیزانس، هنر در اروپا جان تازه‌ای گرفت؛ از معماری تا نقاشی و تندیس‌سازی.

اوج کمال و رونق سبک گوتیک
کلیساهای جامع با طاق‌های نوک‌تیز، پنجره‌های رنگی و تزئینات دقیق، نماد سبک گوتیک بودند که روح قرون وسطی را به تصویر می‌کشید.

موسیقی قرون وسطی
موسیقی مذهبی، به‌ویژه در صومعه‌ها و کلیساها، رشد یافت و تدریجاً با پیدایش چندصدایی، پایه‌گذار موسیقی کلاسیک غرب شد.

انتقال دانش
دانش از دنیای اسلام و یونان باستان، از طریق ترجمه‌های عربی به لاتین، وارد اروپا شد و دانشگاه‌ها، به‌ویژه در پاریس و بولونیا، شکل گرفتند.

آبلار
فیلسوف و متکلم فرانسوی، نماینده عقل‌گرایی در برابر ایمان کور بود. ماجرای عاشقانه‌اش با الواز نیز بخش مشهوری از زندگی‌اش است.

ماجرای عقل
در برابر ایمان‌گرایی کلیسا، جنبش‌هایی برای دفاع از عقل و منطق آغاز شد که راه را برای فلسفه‌ی مدرسی گشود.

علوم مسیحی
در قرون وسطی، دانش در خدمت دین بود؛ الهیات برترین علم محسوب می‌شد، اما نجوم، پزشکی و منطق نیز در چارچوب دینی رشد کردند.

عصر خیال‌پرستان
عرفان مسیحی، با تمرکز بر تجربه درونی و ارتباط شخصی با خدا، در برابر عقل‌گرایی رسمی قرار گرفت و پیروانی گسترده یافت.

دانته
دانته آلیگیری، شاعر ایتالیایی، با شاهکار خود کمدی الهی، جهان‌بینی قرون وسطی را با شعری حماسی و الهیاتی تلفیق کرد. او را حلقه‌ی گذار از قرون وسطی به رنسانس می‌دانند.

میراث قرون مسیحی
ویل دورانت قرون وسطی را نه‌تنها دوران جهل، بلکه زمان رشد ایمان، هنر، ساختارهای اخلاقی و پایه‌گذاری تمدن غربی می‌داند.

V. رنسانس  (1953)

پنجمین جلد به تاریخ ایتالیا از حدود سال ۱۳۰۰ تا اواسط قرن شانزدهم و دوره رنسانس ایتالیایی اختصاص دارد.

بخش‌های اصلی:

عصر پترارک و پوکاتچو
پترارک و پوکاتچو به عنوان نخستین انسان‌گرایان، با بازگشت به متون کلاسیک یونان و روم، افق‌های تازه‌ای در ادبیات و فلسفه گشودند و عصر جدیدی را پایه‌گذاری کردند.

پاپ‌های آوینیون
در این دوره، پاپ‌ها به دلیل فشارهای سیاسی به آوینیون فرانسه منتقل شدند و این دورانی پر از بحران و تضعیف نفوذ کلیسا بود.

ظهور خاندان مدیچی
خاندان ثروتمند مدیچی در فلورانس با حمایت از هنر و علوم، نقش کلیدی در رونق رنسانس ایفا کردند و فرهنگ شهری را متحول ساختند.

عصر طلایی
دورانی از شکوفایی هنر، علم، و ادبیات در ایتالیا که با آثار برجسته هنرمندان و نویسندگان مانند میکل‌آنژ و رافائل همراه بود.

ساوونارولا و حکومت جمهوری
ساوونارولا، واعظ مذهبی و سیاسی، با مخالفت با فساد اخلاقی و دنیوی، مدتی حکومت جمهوری را در فلورانس در دست گرفت، اما سرانجام سرنگون شد.

میلان
میلان، به عنوان یکی از مراکز مهم سیاسی و فرهنگی ایتالیا، صحنه رقابت‌های پرتنش میان خاندان‌های سلطنتی و هنری بود.

لئوناردو دا وینچی
لئوناردو، نابغه‌ای چندوجهی، با آثار هنری، اختراعات، و مطالعات علمی خود، نماد رنسانس انسانی بود.

توسکا و اومبریا
این مناطق به خاطر مناظر طبیعی زیبا و فعالیت‌های فرهنگی به ویژه در نقاشی و معماری، سهم مهمی در رنسانس داشتند.

مانتوا
شهر کوچکی با حمایت خاندان گونزگا که به عنوان مرکز فرهنگی و هنری مورد توجه قرار گرفت.

فرارا
فرارا با دانشگاه و حمایت خاندان ارل، یکی از مراکز فکری و هنری رنسانس بود.

ونیز و قلمرو آن
ونیز، قدرت دریایی و اقتصادی بزرگ، مرکز تجارت و هنر بود و فرهنگ خاصی با تاثیرات شرق و غرب شکل داد.

اوضاع کشورهای اسلامی
کشورهای اسلامی با وجود دگرگونی‌های سیاسی و نظامی، هنوز مراکز مهم فرهنگی و علمی در دنیای اسلام بودند.

امیلیا و مارکه
ناحیه‌ای در شمال ایتالیا که به واسطه فعالیت‌های فرهنگی و معماری خود، در دوران رنسانس مطرح شد.

کشور پادشاهی ناپل
ناپل به عنوان قلمرویی مهم در جنوب ایتالیا، همواره صحنه کشمکش‌های سیاسی و فرهنگی بین قدرت‌های مختلف بود.

بحران در کلیسا
فساد گسترده، اختلافات داخلی و نفوذ سیاست‌های دنیوی، کلیسا را در بحران عمیقی فرو برد و زمینه‌ساز اصلاحات مذهبی شد.

رنسانس رم را فرا می‌گیرد
رم به عنوان مرکز کلیسا، شاهد احیای عظیم هنری و معماری بود که با حمایت پاپ‌ها شکوفا شد.

بورژیاها
خاندان بورژیا با نفوذ سیاسی و دسیسه‌های خود، نقش مهم و جنجالی در تاریخ ایتالیا ایفا کردند.

یولیوس دوم
پاپ جنگجو و مدافع هنر که با حمایت از هنرمندان بزرگی چون میکل‌آنژ، رم را به مرکز هنر جهان بدل ساخت.

لئو دهم
پاپی که دوران او با شکوفایی فرهنگی و فساد کلیسا همراه بود و زمینه‌ساز آغاز جنبش اصلاح دینی شد.

شورش عقلی
نخستین نشانه‌های اعتراض به سلطه کلیسا و سنت، با ظهور انسان‌گرایی و تفکر نقادانه در عرصه فلسفه و هنر.

سستی اخلاقی
فساد و ضعف در دستگاه‌های مذهبی و سیاسی، همراه با اخلاقیات ضعیف در میان طبقه حاکم، جامعه را در بحران عمیق فرو برد.

سقوط سیاسی
اختلافات داخلی و تهاجمات خارجی باعث کاهش نفوذ سیاسی ایتالیا و برخی شهرهای آن در پایان رنسانس شد.

سقوط اقبال ونیز
ونیز، با وجود تاریخ درخشان، در این دوره به دلیل رقابت‌های سیاسی و اقتصادی، جایگاه خود را به تدریج از دست داد.

افول رنسانس
رنسانس با تمامی شکوه و دستاوردهایش، به تدریج با ظهور جنگ‌ها، بحران‌ها و تحولات سیاسی و مذهبی، به پایان راه رسید.

VI. اصلاح دینی  (1957)

این جلد درباره تاریخ اروپا (غیر از ایتالیا) از حدود ۱۳۰۰ تا ۱۵۶۴ میلادی و دوره اصلاحات پروتستانی است.

بخش‌های اصلی:

کلیسای کاتولیک رومی
کلیسای کاتولیک رومی در این دوره قدرت عظیمی داشت، اما با فساد، سیاست‌های داخلی و فشارهای اصلاح‌طلبانه روبرو بود که نهایتاً منجر به واکنش‌ها و اصلاحات بزرگ شد.

انگلستان: ویکلیف، چاسر و شوروش بزرگ
جان ویکلیف، پیش‌گام اصلاح دینی در انگلستان بود که بر ترجمه کتاب مقدس به زبان عوام تأکید کرد. چاسر با ادبیات خود نماینده فرهنگ انگلستان بود و شوروش بزرگ سیاسی و مذهبی را شکل داد.

محاصرهٔ فرانسه
درگیری‌های سیاسی و نظامی شدید میان فرانسه و کشورهای رقیب، به ویژه انگلستان و بورگوندی، محاصره‌ها و جنگ‌های طولانی ایجاد کرد.

ققنوس گالیا
اصطلاحی استعاری برای بازسازی فرهنگ و هویت فرانسه پس از دوران آشوب و جنگ‌های داخلی.

انگلستان در قرن پانزدهم
دورانی پر از جنگ داخلی و کشمکش‌های سیاسی که به جنگ گل‌ها معروف است و زمینه را برای تغییرات اجتماعی و سیاسی فراهم کرد.

داستان بورگونی
خاندان بورگوندی نقش مهمی در سیاست اروپا داشت و با رقابت‌های خود میان فرانسه و امپراتوری مقدس روم تأثیرگذار بود.

اروپای مرکزی
مرکز تضادهای سیاسی، مذهبی و فرهنگی در این دوره بود، جایی که اصلاح دینی و نبردهای قدرت به اوج رسید.

اسلاوهای مغرب
اقوام اسلاو در منطقه مرکزی اروپا که فرهنگ و سیاست خاص خود را داشتند و تحت تأثیر تحولات بزرگ منطقه قرار گرفتند.

هجوم ترکان عثمانی
ترکان عثمانی به سمت اروپا پیشروی کردند و تهدید بزرگی برای امپراتوری‌های مسیحی به شمار می‌رفتند.

پرتغال انقلاب بازرگانی را آغاز می‌کند
پرتغال با کشف مسیرهای دریایی به آفریقا و هند، انقلاب اقتصادی و تجاری جدیدی را آغاز کرد که نقشه جهان را تغییر داد.

اسپانیا
با اتحاد کاتولیک‌ها و شروع استعمار، اسپانیا به قدرت جهانی تبدیل شد و فرهنگ و سیاست جدیدی را بنیان گذاشت.

پیشرفت دانش
دوره‌ای از اکتشافات علمی و فکری که با پیشرفت در علوم طبیعی، ریاضیات و پزشکی همراه بود.

فتح دریاها
کشف قاره‌های جدید توسط کاشفان اروپایی مسیر تجارت و استعمار را تغییر داد و اروپا را به مرکز دنیا تبدیل کرد.

اراسموس پیشگام
اراسموس، فیلسوف و دانشمند هلندی، با انتقادهای انسانی و اصلاح‌گرانه، از پیشگامان تفکر رنسانس و اصلاحات فکری بود.

آلمان در آستانهٔ ظهور لوتر
آلمان دچار بحران‌های سیاسی و مذهبی بود که زمینه‌ساز ظهور مارتین لوتر و اصلاح دینی عظیم شد.

لوتر: اصلاح دینی در آلمان
لوتر با اعلامیه 95 تز خود، کلیسای کاتولیک را به چالش کشید و آغازگر جنبش پروتستانتیسم شد.

تسوینگلی: اصلاح دینی در سوئیس
تسوینگلی، رهبر اصلاحات در سوئیس، دیدگاه‌هایی متفاوت از لوتر داشت و جنبش اصلاحی مستقل خود را بنا نهاد.

لوتر و اراسموس
هر دو متفکر اصلاح‌طلب، اما با روش‌ها و دیدگاه‌های متفاوت در زمینه دین و اصلاح کلیسا.

جنگ ایمان‌ها
نبردهای شدید بین پروتستان‌ها و کاتولیک‌ها که سراسر اروپا را درگیر جنگ‌های مذهبی کرد.

ژان کالون
کالون با ایجاد مکتب اصلاح دینی در ژنو، تأثیر عمیقی بر پروتستانتیسم و ساختار دینی و سیاسی اروپا گذاشت.

فرانسوای اول و اصلاح دینی در فرانسه
فرانسوای اول در آغاز اصلاحات دینی با احتیاط برخورد کرد ولی بعدها فشارها و کشمکش‌ها شدت گرفت.

هنری هشتم و کاردینال وولزی
هنری هشتم به خاطر دلایل سیاسی و شخصی کلیسای انگلستان را از رم جدا کرد و کاردینال وولزی مخالف اصلی او بود.

هنری هشتم و تامس مور
تامس مور، چهره انسانی و متعهد، مخالفت‌هایش با تغییرات هنری هشتم منجر به اعدامش شد.

هنری هشتم و صومعه‌ها
لغو صومعه‌ها و مصادره اموال کلیسا در انگلستان یکی از بزرگ‌ترین تغییرات مذهبی و اقتصادی آن دوره بود.

ادوارد ششم و ماری تئودور
دو فرمانروای متفاوت که هر یک سیاست‌های مذهبی متفاوتی را دنبال کردند؛ ادوارد ششم اصلاحات پروتستانی را پیش برد و ماری تئودور بازگشت به کاتولیسیزم را داشت.

از رابرت بروس تا جان ناکس
رابرت بروس در اسکاتلند و جان ناکس از رهبران مهم اصلاحات مذهبی در بریتانیا بودند.

گسترش اصلاحات دینی
اصلاحات دینی در سراسر اروپا با شکل‌های متنوعی گسترش یافت و نظم سیاسی و اجتماعی را متحول کرد.

وحدت روسیه
روسیه به تدریج از تفرقه خارج و به قدرت متمرکز و متحد تبدیل شد.

نبوغ اسلام
دوران اوج فرهنگی، علمی و هنری در تمدن اسلامی که میراث ارزشمندی به بشریت داد.

سلیمان قانونی
سلطان عثمانی که به عنوان یکی از بزرگ‌ترین حاکمان اسلامی شناخته می‌شود و امپراتوری عثمانی را در اوج قدرت رساند.

یهودیان
در این دوره یهودیان دچار فشارها و تبعیض‌های مذهبی و اجتماعی شدند، اما همچنان نقش مهمی در فرهنگ و اقتصاد ایفا کردند.

زندگی مردم
تغییرات اجتماعی و فرهنگی، تحول در زندگی روزمره و نهادهای اجتماعی بخشی از این دوران بود.

موسیقی
موسیقی رنسانس با پیشرفت در سبک‌ها و سازها، نقش مهمی در فرهنگ داشت.

ادبیات در عصر رابله
رابله با آثاری سرشار از طنز و نقد اجتماعی، ادبیات این دوره را تحت تاثیر قرار داد.

هنر در عصر هولباین
هولباین با پرتره‌های دقیق و واقع‌گرایانه‌اش، از چهره‌های برجسته هنر رنسانس شمالی بود.

هنر در عصر کوپرنیک
هنر تحت تاثیر تحولات علمی و فکری، با نگاه جدید به طبیعت و انسان شکل گرفت.

کلیسا و اصلاً
کلیسا در این دوران مرکز قدرت دینی بود ولی با اصلاحات و بحران‌های گسترده‌ای روبرو بود.

پاپ‌ها و شورا
پاپ‌ها تلاش کردند با تشکیل شوراهای مختلف، وحدت کلیسا را حفظ کنند اما در نهایت ناکام ماندند.

VII. آغاز عصر خرد  (1961)

در این جلد، تاریخ اروپا و خاور نزدیک از سال ۱۵۵۹ تا ۱۶۴۸ بررسی می‌شود.

بخش‌های اصلی:

ملکهٔ کبیر
ملکه الیزابت اول (ملکه کبیر) با حکمرانی مقتدرانه خود، دوران شکوفایی فرهنگی، سیاسی و اقتصادی انگلستان را رقم زد و پایه‌های قدرت امپراتوری بریتانیا را بنا نهاد.

انگلستان شادکام
دورانی از رونق و شکوفایی اقتصادی، فرهنگی و هنری در انگلستان که با رشد هنر و ادبیات، خصوصاً نمایشنامه‌نویسی همراه بود.

در دامنه‌های پارناسوس
اشاره به اوج شعر و ادبیات کلاسیک در انگلستان، جایی که شاعران و نویسندگان بزرگی چون اسپنسر و دیگران حضور داشتند.

ویلیام شکسپیر
شاعر و نمایشنامه‌نویس بزرگ انگلیسی که آثارش، از تراژدی‌ها تا کمدی‌ها، تأثیر بی‌بدیلی بر ادبیات جهان گذاشت.

ماری استوارت
ملکه اسکاتلند که زندگی پرحادثه و مرگ تراژیکش به یکی از روایت‌های مهم تاریخ اروپا تبدیل شد.

جیمز ششم و اول
پادشاه اسکاتلند و انگلستان که وحدت تاج و تخت این دو کشور را به وجود آورد و از حامیان ادبیات و هنر بود.

صلای خرد
عبارتی که به مبارزه برای عقلانیت، دانش و روشنگری در این دوران اشاره دارد.

شورش بزرگ
جنبش‌های مختلف مردمی و جنگ‌های داخلی در کشورهای اروپایی که بازتاب‌دهنده تنش‌های سیاسی و اجتماعی بود.

ایتالیا مادر رضایی
ایتالیا به عنوان مهد رنسانس و تمدن جدید، مرکز فرهنگی و هنری اروپا باقی ماند.

عظمت و انحطاط اسپانیا
اسپانیا در اوج قدرت جهانی بود اما به دلیل مشکلات داخلی و جنگ‌ها به سوی انحطاط حرکت کرد.

عصر طلایی ادبیات اسپانیا
دورانی که نویسندگان بزرگی چون سروانتس و لوپ د وگا، آثار مهم ادبی خلق کردند.

عصر طلایی هنر اسپانیا
هنرمندانی مانند ال گرکو و ولاسکز که سبک‌های هنری بی‌نظیری را پایه‌گذاری کردند.

مبارزه به خاطر فرانسه
نزاع‌ها و جنگ‌های داخلی برای کنترل قدرت و تثبیت حکومت در فرانسه.

هانری چهارم
پادشاهی که فرانسه را از جنگ‌های داخلی نجات داد و به وحدت ملی کمک کرد.

ریشیلو
نخست‌وزیر مقتدر فرانسه که سیاست‌مداری زیرکانه و استراتژیک داشت و به تقویت دولت مرکزی کمک کرد.

فرانسه درگیر جنگ‌ها
دوره‌ای طولانی از جنگ‌ها و شورش‌ها که ثبات سیاسی فرانسه را تهدید می‌کرد.

شورش هلند
مقاومت هلندی‌ها در برابر سلطه اسپانیا که به استقلال و تشکیل جمهوری هلند انجامید.

از روبنس تا رامبران
دوره‌ای از هنر باروک و نقاشان بزرگ اروپایی که آثارشان تلفیقی از احساس و تکنیک بود.

ترقی کشورهای شمالی
رشد اقتصادی و فرهنگی کشورهای شمال اروپا مانند هلند و انگلستان که به قدرت‌های مهم تبدیل شدند.

مبارزه‌طلبی اسلام
جنبش‌ها و تحولات سیاسی در جهان اسلام که با واکنش‌ها و مقابله با قدرت‌های اروپایی همراه بود.

علم در عصر گالیله
پیشرفت‌های علمی بزرگ به ویژه در نجوم و فیزیک که گالیله پایه‌گذار روش علمی مدرن بود.

تولد مجدد فلسفه
ظهور فلسفه‌های جدید و رویکردهای تازه به دانش و جهان‌شناسی که زمینه‌ساز عصر روشنگری شد.

VIII. عصر لویی چهاردهم  (1963)

هشتمین جلد به دوره سلطنت لویی چهاردهم در اروپا و خاور نزدیک می‌پردازد.

بخش‌های اصلی:

خورشید طلوع می‌کند
شروع دوران پادشاهی لویی چهاردهم در فرانسه که به نام «پادشاه خورشید» مشهور شد و دوره‌ای از تمرکز قدرت سلطنتی و شکوفایی فرهنگ و هنر را رقم زد.

ایمان در بوتهٔ آزمایش
دورانی که در آن عقاید دینی با نقدهای فلسفی و علمی روبه‌رو شد و ایمان مذهبی زیر سوال رفت.

پادشاه و هنرهای زیبا
لویی چهاردهم با حمایت گسترده از هنر و معماری، فرهنگی باشکوه و پر زرق و برق را در فرانسه توسعه داد.

مولیر
نمایشنامه‌نویس بزرگ فرانسوی که با کمدی‌هایش نقدهای اجتماعی و انسانی را مطرح کرد.

اوج شیوهٔ کلاسیک در ادبیات فرانسه
دوران شکوفایی سبک کلاسیک در ادبیات فرانسه با تمرکز بر نظم، تعادل و تقارن در آثار ادبی.

فاجعه در هلند
بحران‌ها و جنگ‌هایی که هلند را در این دوره به شدت تحت تأثیر قرار داد و منجر به تضعیف قدرت این کشور شد.

کرامول
رهبر شورش‌ها و جنبش‌های سیاسی در انگلستان که در دوره‌های بحرانی تاثیرگذار بود.

میلتن
شاعر و نویسنده انگلیسی که با آثار خود از جمله «بهشت گمشده»، الهام‌بخش آزادی و عدالت بود.

بازگشت به خاندان استوارت
بازگشت خاندان استوارت به تاج و تخت انگلستان پس از دوره جمهوری و آشوب‌های سیاسی.

انقلاب باشکوه
رویدادی که منجر به تغییر سلطنت و تأسیس نظام مشروطه در انگلستان شد، بدون خشونت زیاد.

از درایدن تا سویفت
دوران شکوفایی ادبیات انگلیسی با نویسندگانی چون درایدن و جاناتان سویفت که نقدهای اجتماعی و طنزهای تند داشتند.

جنگ و ستیز بر سر بالتیک
نزاع‌های سیاسی و نظامی بر سر کنترل منطقه دریای بالتیک بین قدرت‌های اروپایی.

پتر کبیر
تزار روسیه که با اصلاحات گسترده و نوسازی کشور، روسیه را به یکی از قدرت‌های بزرگ اروپا تبدیل کرد.

امپراتوری متغیر
دوره‌ای از تغییرات گسترده در ساختار و جغرافیای امپراتوری‌های بزرگ اروپا و آسیا.

جنوب آماده می‌شود
آمادگی و تحولات سیاسی و نظامی در مناطق جنوبی اروپا و مدیترانه.

وضع یهودیان
شرایط و موقعیت یهودیان در کشورهای اروپایی، که اغلب با تبعیض و فشارهای اجتماعی همراه بود.

از موهوم‌پرستی تا دانشوری
تحولی فکری که در آن باورهای خرافی و موهوم‌پرستی به تدریج جای خود را به دانش و تحقیق علمی داد.

دانش‌پروهی
علاقه و توجه فزاینده به علم و تحقیقات علمی در اروپا.

آیزاک نیوتون
دانشمند بزرگ انگلیسی که قوانین حرکت و جاذبه را کشف کرد و پایه‌گذار فیزیک کلاسیک شد.

فلسفهٔ انگلیسی
توسعه فلسفه در انگلستان که با اندیشمندانی چون فرانسیس بیکن و جان لاک همراه بود.

ایمان و خرد در فلسفه
مباحث فلسفی که تلاش داشت بین ایمان دینی و خرد علمی هماهنگی برقرار کند.

اسپینوزا
فیلسوف هلندی که دیدگاه‌های مادی‌گرایانه و اخلاقی نوینی ارائه داد.

لایبنیتز
فیلسوف و ریاضیدان آلمانی که نظریه‌های مهمی در منطق، فلسفه و ریاضیات داشت.

خورشید غروب می‌کند
نشانه پایان دوران لویی چهاردهم و آغاز دوره‌ای جدید از تحولات سیاسی، فرهنگی و اجتماعی در اروپا.

IX. عصر ولتر  (1965)

این جلد به دوران روشنگری در اروپا با تمرکز بر فرانسه، بریتانیا و آلمان از سال ۱۷۱۵ تا ۱۷۵۶ می‌پردازد.

بخش‌های اصلی:

مردم
زندگی و شرایط عمومی مردم در دوران روشن‌گری و تغییرات اجتماعی که شروع شد.

فرمانروایان
نقش پادشاهان و حاکمان در شکل‌دهی به سیاست و فرهنگ آن زمان.

دین و فلسفه
بررسی تعارض و تعامل میان باورهای مذهبی و فلسفه نوین.

ادبیات و تئاتر
رونق آثار ادبی و نمایش‌های نمایشی که در خدمت انتقال ایده‌های عصر روشن‌گری بودند.

هنر و موسیقی
تکامل هنرهای تجسمی و موسیقی همراه با تأکید بر تعادل، عقلانیت و زیبایی.

مردم و دولت
روابط میان شهروندان و حکومت، و آغاز تفکرات جدید درباره حقوق بشر و حکومت قانون.

اخلاق و آداب
تحولات در نظام‌های اخلاقی و آداب اجتماعی که به ارزش‌های عقلانی و انسانی نزدیک‌تر شدند.

پرستش زیبایی
گرایش به زیبایی‌شناسی و ارزش نهادن به هنر و طبیعت به عنوان نمادهای کمال.

بازی در اندیشه
فضایی از نقد و خلاقیت فکری که در مباحث فلسفی و ادبی شکل گرفت.

ولتر در فرانسه
زندگی و آثار ولتر به عنوان یکی از بزرگ‌ترین فیلسوفان و نویسندگان دوران روشن‌گری فرانسه.

آلمان باخ
تاثیر موسیقی یوهان سباستین باخ در دوران روشن‌گری و موسیقی کلاسیک.

فردریک کبیر و ماری ترز
نقش فردریک کبیر، پادشاه پروس، و ماری ترز در پیشرفت‌های سیاسی و فرهنگی آن دوره.

سوئیس و ولتر
دوران اقامت ولتر در سوئیس و تأثیر این کشور بر اندیشه‌های او.

دانشوران
اندیشمندان و محققان برجسته که به توسعه علم و فلسفه کمک کردند.

پیشرفت علم
تحولات علمی و کشفیات مهم در زمینه‌های مختلف علمی.

پزشکی
پیشرفت‌های پزشکی و تاثیر آن بر بهبود شرایط زندگی مردم.

ملحدان
ظهور جریان‌های ملحد و نقدهای آنها نسبت به مذهب و باورهای سنتی.

دیدرو و دائرةالمعارف
تلاش دیدرو و همکارانش در گردآوری دانش در دائرةالمعارف که نماد روشن‌گری بود.

دیدرو و پروتئوس
مطالعه و تفسیر آثار دیدرو با رویکرد فلسفی و تغییرپذیری اندیشه‌ها.

پیکار گسترش می‌یابد
گسترش جدال میان باورهای سنتی و ایده‌های نوین فلسفی و علمی.

ولتر و مسیحیت
نگرش ولتر به دین مسیحیت و نقدهای او نسبت به سازمان‌های مذهبی.

پیروزی فیلسوفان
موفقیت اندیشه‌های فلسفی در تغییر نگرش‌های اجتماعی و سیاسی.

پایان سخن در بهشت
جمع‌بندی و نگاه نهایی به دوران روشن‌گری و تاثیرات آن بر دنیای مدرن.

X. روسو و انقلاب  (1967)

جلد دهم به ژان ژاک روسو و دوران او اختصاص دارد و در سال ۱۹۶۸ برنده جایزه پولیتزر برای کتاب غیرداستانی شد.

بخش‌های اصلی:

روسو سرگردان
زندگی پرتنش و پیچیده ژان ژاک روسو، فیلسوف بزرگ عصر روشنگری.

جنگ هفت ساله
جنگی مهم که نقشه‌های سیاسی اروپا و جهان را دگرگون کرد.

حیات کشور
وضع سیاسی و اجتماعی کشورها در دوران پیش از انقلاب.

هنر زندگی
نگاهی به زندگی روزمره و فرهنگ عمومی مردم.

ولتر، زعیم زندگی
ولتر به عنوان رهبر فکری و تاثیرگذار عصر روشنگری.

روسو رمانتیک
جنبه‌های عاطفی و رمانتیک اندیشه‌های روسو.

روسو فیلسوف
تأملات فلسفی و نظریه‌های اجتماعی روسو.

روسو مطرود
زندگی سرکوب‌شده و مخالفت‌ها با اندیشه‌های روسو.

ایتالیای سعادتمند
وضع ایتالیا و تحولات فرهنگی آن در دوره روشنگری.

پرتغال و پومپال
دوران پادشاهی پومپال و اصلاحات در پرتغال.

اسپانیا و نهضت روشنگری
پیشرفت‌های فکری و اجتماعی در اسپانیا.

خداحافظ ایتالیا
نزول فرهنگی و سیاسی ایتالیا در این دوره.

نهضت روشنگری در اتریش
جنبش فکری و سیاسی در اتریش.

اصلاح وضع موسیقی
تحولات و نوآوری‌ها در موسیقی کلاسیک.

موتسارت
زندگی و آثار ولفگانگ آمادئوس موتسارت.

اسلام
بررسی وضعیت اسلام و جوامع مسلمان در عصر روشنگری.

میان‌پردهٔ روسیه
آغاز تغییرات و تحولات در روسیه.

کاترین بزرگ
دوران حکومت کاترین دوم و اصلاحات او.

تجاوز بر لهستان
تصرف و تقسیم لهستان توسط همسایگان قدرتمند.

آلمان عهد فردریک
دوران فردریک کبیر و شکوفایی سیاسی و فرهنگی آلمان.

کانت
زندگی و فلسفه ایمانوئل کانت.

راه‌های وایمار
مراکز فرهنگی و فلسفی در وایمار.

شگفتی وایمار
دوران طلایی هنر و فرهنگ در وایمار.

گوته، پیر دیر
نقش گوته به عنوان چهره برجسته فرهنگی و ادبی.

یهودیان
وضعیت اجتماعی و فرهنگی یهودیان در اروپا.

از ژنو تا استکهلم
پراکندگی و تاثیرات فکری در مناطق مختلف اروپا.

انقلاب صنعتی
شروع و اثرات انقلاب صنعتی بر جامعه و اقتصاد.

نمایشنامهٔ سیاسی
نقش تئاتر و هنر در بیان مفاهیم سیاسی.

مردم انگلستان
شرایط و تحولات اجتماعی مردم انگلستان.

عصر رنلدز
دوران فعالیت‌های جان رنلدز و تاثیرات او.

همسایگان انگلستان
روابط و تنش‌ها با کشورهای همسایه.

صحنهٔ ادبی
پیشرفت‌ها و تحولات در ادبیات.

سمیوئل جانسن
زندگی و آثار سمیوئل جانسن، نویسنده و منتقد برجسته.

شکوه آخرین
آخرین دوران درخشان پیش از تغییرات بزرگ.

مرگ و فیلسوفان
نقدها و پایان دوران برخی از فیلسوفان بزرگ.

در آستانه
آغاز تحول‌های بزرگ سیاسی و اجتماعی.

تجزیه و تحلیل انقلاب
بررسی عوامل و پیامدهای انقلاب فرانسه.

از هم پاشیدگی سیاسی
فروپاشی نظم سیاسی قدیم.

آخرین پیام
نتیجه‌گیری و پیامدهای دوران روسو و انقلاب برای جهان مدرن.

XI. عصر ناپلئون  (1975)

آخرین جلد مجموعه‌ی تاریخ تمدن ویل دورانت بر ناپلئون بناپارت و دوران او تمرکز دارد.

بخش‌های اصلی:

زمینهٔ انقلاب
عوامل و شرایطی که زمینه‌ساز انقلاب فرانسه شد.

مجلس ملی
تشکیل و نقش مجلس ملی در آغاز انقلاب.

مجلس مقنن
فعالیت‌ها و تصمیمات مجلس مقنن در دوره انقلاب.

کنوانسیون
دوران کنوانسیون ملی و تحولات سیاسی آن.

هیئت مدیره
دولت هیئت مدیره و مدیریت کشور در مرحله‌ای بحرانی.

زندگی در دوران انقلاب
وضعیت مردم و شرایط اجتماعی در دوران انقلاب فرانسه.

دورهٔ کنسولی
مرحله کنسول‌گری ناپلئون و اصلاحاتش.

امپراتوری نوین
برپایی امپراتوری ناپلئون و گستره آن.

قلمرو فانی
مرزهای امپراتوری ناپلئون و تاثیر آن بر اروپا.

شخص ناپلئون
زندگی، شخصیت و ویژگی‌های ناپلئون بناپارت.

زندگی در عصر ناپلئون
وضع زندگی روزمره و فرهنگی در دوره ناپلئون.

ناپلئون و هنر
نقش هنر و معماری در امپراتوری ناپلئون.

ادبیات ضدناپلئونی
آثار ادبی که علیه ناپلئون نوشته شدند.

علم و فلسفه در زمان ناپلئون
تحولات علمی و فلسفی در عصر ناپلئون.

انگلستان دست به کار می‌شود
واکنش‌ها و اقدامات انگلستان در برابر ناپلئون.

زندگی انگلیسی
شرایط اجتماعی و فرهنگی در انگلستان.

هنر در انگلستان
روندهای هنری و سبک‌های مهم در انگلستان.

علوم در انگلستان
پیشرفت‌های علمی در انگلستان در دوره ناپلئون.

فلسفه در انگلستان
نقش و تحول فلسفه در انگلستان.

ادبیات در مرحلهٔ دگرگونی
تغییرات مهم در ادبیات انگلیسی.

شاعران دریاچه
شاعران گروه دریاچه و تأثیراتشان.

شاعران عصیان‌گر
شاعران رمانتیک و نوآور در ادبیات.

همسایگان انگلستان
وضعیت کشورهای همسایه و روابط با انگلستان.

پیت، نلسون و ناپلئون
چهره‌های مهم انگلیسی و نبردهایشان با ناپلئون.

ایبری
شرایط شبه‌جزیره ایبری و تحولات سیاسی آن.

ایتالیا و فاتحانش
وضعیت ایتالیا و نیروهای فاتح در آنجا.

اتریش
نقش و واکنش‌های اتریش در دوره ناپلئون.

بتهوون
زندگی و آثار لودویگ فان بتهوون.

آلمان و ناپلئون
تاثیر ناپلئون بر آلمان و تحولات آن.

مردم آلمان
شرایط زندگی و جامعه آلمانی‌ها.

ادبیات آلمانی
ادبیات دوران ناپلئون در آلمان.

فلسفهٔ آلمانی
تحولات فلسفی و اندیشمندان آلمانی.

در پیرامون منطقهٔ مرکزی
تحولات سیاسی و فرهنگی مناطق مرکزی اروپا.

روسیه
وضعیت روسیه در برابر ناپلئون.

به سوی مسکو
تهاجم ناپلئون به روسیه و پیامدهای آن.

به سوی آلب
نبردها و وقایع پس از شکست روسیه.

به سوی واترلو
نبرد واترلو و پایان قدرت ناپلئون.

به سوی سنت هلن
تبعید ناپلئون به جزیره سنت هلن.

به سوی پایان
دوران پایانی زندگی ناپلئون.

بعدها
پیامدها و تاثیرات تاریخی عصر ناپلئون بر اروپا و جهان.

منابع

• گردآوری شده در تحریریه «تاریخ زون»
• تاریخ تمدن ویل دورانت موجود در صفحه آرشیو اینترنت 🔗