آلاسکا منطقه‌ای استراتژیک و غنی در شمال غربی قاره آمریکا که تاریخ آن به بیش از ۱۲ هزار سال پیش بازمی‌گردد، زمانی که نخستین انسان‌ها از طریق پل خشکی برینگ از سیبری به آن وارد شدند. قبایل بومی مانند آتاباسک‌ها، اینویت‌ها، یوپیک‌ها، تونگیت‌ها و هایداها قرن‌ها در این سرزمین زندگی کردند و فرهنگ‌های غنی و متنوعی را شکل دادند.

در قرن هجدهم، روس‌ها با هدف بهره‌برداری از پوست سمور دریایی وارد آلاسکا شدند و نخستین سکونتگاه اروپایی را در ۱۷۸۴ ایجاد کردند. با تأسیس شرکت روسی-آمریکایی و گسترش تجارت خز، سلطه روس‌ها بر منطقه تا سال ۱۸۶۷ ادامه یافت، زمانی که ایالات متحده آلاسکا را به قیمت ۷.۲ میلیون دلار خریداری کرد؛ معامله‌ای که ابتدا «حماقت سیوارد» نام گرفت.

در دهه‌های بعد، اکتشافات بزرگ طلا، نفت و گاز باعث مهاجرت گسترده و رشد اقتصادی آلاسکا شد. با وجود فاصله جغرافیایی، این سرزمین در جنگ جهانی دوم اهمیت نظامی یافت و زیرساخت‌هایی مانند بزرگراه آلاسکا ساخته شد. پس از تبدیل شدن به یک ایالت رسمی در ۱۹۵۹، آلاسکا شاهد رشد سریع صنایع نفتی بود، به‌ویژه با ساخت خط لوله ترانس‌آلاسکا در دهه ۱۹۷۰.

در کنار توسعه اقتصادی، آلاسکا با چالش‌های زیست‌محیطی بزرگی مانند نشت نفت «اکسون والدز» در سال ۱۹۸۹ و مسائل مربوط به حقوق بومیان مواجه بوده است. امروزه این ایالت در مرکز بحث‌های ملی پیرامون حفاری نفت در مناطق حفاظت‌شده، تغییرات اقلیمی و حفاظت از منابع طبیعی قرار دارد.

تاریخ اولیه آلاسکا

سکونت انسان در آلاسکا به حدود ۱۰٬۰۰۰ سال پیش از میلاد بازمی‌گردد. در آن دوران، یک پل زمینی آلاسکا را به سیبری شرقی متصل می‌کرد و مهاجران از طریق آن، به دنبال گله‌های حیوانات به این منطقه وارد شدند. از میان این گروه‌های مهاجر، اقوام آتاباسک‌ها (Athabaskans)، اونانگان‌ها (Unangan یا آلئوت‌ها)، اینویت‌ها (Inuit)، یوپیک‌ها (Yupiit)، تلینگیت‌ها (Tlingit) و هایدا (Haida) تا امروز نیز در آلاسکا زندگی می‌کنند.

کشف آلاسکا

از اوایل دهه‌ی ۱۷۰۰ میلادی، مردم بومی سیبری از وجود یک سرزمین پهناور در شرق خبر می‌دادند. در سال ۱۷۲۸، یک هیئت اکتشافی به فرمان تزار پتر کبیر (Peter I) از روسیه و به رهبری دریانورد دانمارکی، ویتوس برینگ (Vitus Bering)، به این منطقه اعزام شد. آن‌ها متوجه شدند که این سرزمین جدید به خشکی اصلی روسیه متصل نیست، اما به دلیل مه غلیظ، موفق به شناسایی قاره آمریکا نشدند. در سفر دوم برینگ در سال ۱۷۴۱، قله‌ی کوه سنت الیاس مشاهده شد و تعدادی از مردان گروه به ساحل فرستاده شدند. پوست سمورهای دریایی که به روسیه بازگردانده شد، موجب آغاز تجارت پربار خز میان اروپا، آسیا و سواحل شمالی اقیانوس آرام در قاره آمریکا گردید.

استقرار روس‌ها در آلاسکا

اولین مهاجرنشین اروپایی در سال ۱۷۸۴ توسط روس‌ها در خلیج تری سنتز (Three Saints Bay) در نزدیکی کودیاک امروزی تأسیس شد. با ورود تاجران خز روسی، بسیاری از مردم اونانگان توسط مهاجران کشته شدند یا برای شکار فک خزدار بیش از حد به کار گرفته شدند. همچنین، بسیاری از مردم بومی بر اثر بیماری‌هایی که روس‌ها با خود آورده بودند، جان باختند.

شهر کودیاک تا سال ۱۸۰۶ پایتخت آلاسکا بود، اما با سازماندهی شرکت روسی-آمریکایی (Russian-American Company) در سال ۱۷۹۹ به فرمان امپراتور پاول اول، مقر اصلی به شهر سیتکا منتقل شد؛ جایی که جمعیت زیادی از سمورهای دریایی یافت می‌شد. مدیر اصلی عملیات این شرکت (در واقع فرماندار مستعمرات روسی)، الکساندر بارانوف (Aleksandr Baranov)، مدیری سخت‌گیر بود.

نخستین تلاش او برای احداث سکونتگاه در بندر قدیمی نزدیک سیتکا توسط قوم تلینگیت نابود شد. اما تلاش دوم در سال ۱۸۰۴ در نوو-آرخانگلسک (Novo-Arkhangelsk؛ امروزه سیتکا) موفقیت‌آمیز بود، هرچند با درگیری خونین میان بومیان و مهاجران همراه شد که به نام نبرد سیتکا شناخته می‌شود؛ این درگیری، تنها جنگ بزرگ مسلحانه میان بومیان آلاسکا و اروپاییان بود. (با این حال، بومیان آلاسکا همچنان برای دستیابی به حقوق سرزمینی مبارزه کردند؛ برخی از این خواسته‌ها در نهایت با قانون حل‌وفصل ادعاهای بومیان آلاسکا در سال ۱۹۷۱ محقق شد.)

با وجود همه این‌ها، نسبت به تاجران روسی قبلی، شرکت روسی-آمریکایی روابط بهتری با مردم اونانگان، اقوام بومی جنوب‌شرقی آلاسکا و همچنین با یوپیک‌ها در دره‌های رودهای یوکان و کوسکوکوییم برقرار کرد. ازدواج میان اونانگان‌ها و روس‌ها رایج شد و بسیاری از آن‌ها به مذهب ارتدوکس روسی گرویدند. حتی تعدادی از اونانگان‌ها با نام خانوادگی روسی برای این شرکت کار می‌کردند.

در این دوران، بازرگانان بریتانیایی و آمریکایی به رقبای اصلی شرکت روسی-آمریکایی تبدیل شدند. در سال ۱۸۲۴، برای پایان دادن به رقابت شدید بر سر تجارت خز، روسیه با ایالات متحده و بریتانیا توافق‌نامه‌هایی جداگانه امضا کرد که در آن مرزهای تجاری و مقررات بازرگانی مشخص شدند. شرکت روسی-آمریکایی تا زمان خرید آلاسکا توسط آمریکا در سال ۱۸۶۷، بر این منطقه حکومت می‌کرد.

همچنین نگاهی بیندازید به:
«تاریخ زنان در ایالات متحده»

تملک آلاسکا توسط ایالات متحده

نزدیک بودن به انقراض سمورهای دریایی و پیامدهای سیاسی جنگ کریمه (۱۸۵۳–۱۸۵۶) از عوامل مهمی بودند که روسیه را به فروش آلاسکا به ایالات متحده ترغیب کردند. ویلیام اچ. سووارد (William H. Seward)، وزیر امور خارجه آمریکا، رهبری این معامله را بر عهده داشت و با وزیر روسیه در آمریکا برای امضای یک معاهده وارد مذاکره شد.

با وجود مخالفت‌های عمومی فراوان، پیشنهاد رسمی سووارد به مبلغ ۷.۲ میلیون دلار توسط کنگره تصویب شد و در ۱۸ اکتبر ۱۸۶۷ پرچم ایالات متحده در سیتکا برافراشته شد. این خرید که در ابتدا با عنوان «حماقت سووارد» (Seward’s Folly) مورد تمسخر قرار می‌گرفت، بعدها یکی از تصمیمات راهبردی مهم آمریکا قلمداد شد. جالب است که دسر معروف بِیکد آلاسکا (Baked Alaska) گفته می‌شود برای جشن گرفتن این خرید ابداع شده بود.

تا سال ۱۸۷۷، آلاسکا تحت حاکمیت فرماندهان نظامی وزارت جنگ آمریکا قرار داشت. در این مدت توسعه داخلی کمی صورت گرفت، اما احداث یک کارخانه کنسروسازی ماهی سالمون در سال ۱۸۷۸، آغازی بود برای آنچه بعدها به بزرگ‌ترین صنعت ماهی سالمون جهان تبدیل شد. در سال ۱۸۸۴، کنگره آلاسکا را به عنوان یک منطقه قضایی فدرال به رسمیت شناخت، دادگاه‌های فدرال ایجاد شدند و نظام آموزشی در منطقه راه‌اندازی شد. در سال ۱۹۰۶، نخستین نماینده غیررأی‌دهنده آلاسکا در کنگره انتخاب شد و در سال ۱۹۱۲، منطقه آلاسکا با مجلس قانون‌گذاری منتخب شکل گرفت.

کشف طلا در رود استیکین در سال ۱۸۶۱، در جونو در سال ۱۸۸۰ و در فورتی‌مایل کریک در سال ۱۸۸۶ موجی از تب طلا را به راه انداخت. هجوم جویندگان طلا به مناطق آتلین و کلاندایک در مرز بریتیش کلمبیا و یوکان (۱۸۹۷ تا ۱۹۰۰)، موجب شکل‌گیری شهرهای جدیدی مانند اسکاگوِی و دایا (که اکنون شهر ارواح است) در آلاسکا شد. پس از آن، طلا در نوم در سال ۱۸۹۸ کشف شد و بسیاری از جویندگان از کانادا به آلاسکا بازگشتند. در سال ۱۹۰۳ نیز طلا در فربنکس یافت شد. این هجوم گسترده طلا باعث شد آمریکایی‌ها به ظرفیت‌های اقتصادی آلاسکا پی ببرند.

در همین دوره، معادن بزرگ طلای سخت‌سنگ در مناطق جنوبی آلاسکا توسعه یافتند و در سال ۱۸۹۸ معدن مس در مک‌کارتی کشف شد. عملیات استخراج طلا با ماشین‌آلات بزرگ در دره رودخانه تنانا از سال ۱۹۰۳ آغاز و تا سال ۱۹۶۷ ادامه یافت.

در اوایل قرن بیستم، اختلافی میان ایالات متحده و کانادا بر سر مرز میان بریتیش کلمبیا و جنوب‌شرقی آلاسکا پدید آمد که در سال ۱۹۰۳ توسط دادگاه مرزی آلاسکا حل شد. نظر آمریکا مبنی بر اینکه مرز باید در امتداد رشته‌کوه مرزی قرار گیرد، پذیرفته شد و عملیات نقشه‌برداری مرزها تا سال ۱۹۱۳ عمدتاً به پایان رسید.

بین سال‌های ۱۸۹۸ تا ۱۹۰۰، یک راه‌آهن از وایت‌پَس تا وایت‌هورس در یوکان ساخته شد. سپس خط راه‌آهنی از کوردووا به مک‌کارتی کشیده شد. اما مهم‌ترین پروژه راه‌آهن، که تنها خط فعال امروزی نیز هست، راه‌آهن آلاسکا است که در سال ۱۹۲۳، شهرهای سیوارد، انکوریج و فربنکس را به یکدیگر متصل کرد. در سال ۱۹۳۵، دولت برنامه‌ای برای مهاجرت کشاورزان به دره ماتانوسکا در نزدیکی انکوریج اجرا کرد و در این منطقه و همچنین در تنانا و هومر، کشاورزی و پرورش دام توسعه یافت.

در سال ۱۹۴۲ و در جریان جنگ جهانی دوم، نیروهای ژاپنی به جزایر آگاتو، آتو و کیسکا در زنجیره آلئوشین حمله کردند و بندر داچ در جزیره اونالاسکا را بمباران کردند. این تهاجم باعث شد فرودگاه‌های بزرگی در آلاسکا ساخته شود و بزرگراه آلاسکا به طول بیش از ۱۵۰۰ مایل (۲۴۰۰ کیلومتر) که داوسون کریک در بریتیش کلمبیا را به فربنکس متصل می‌کند، ایجاد شود. این زیرساخت‌ها بعدها برای توسعه اقتصادی آلاسکا بسیار ارزشمند بودند.

در دوران جنگ، ارتش آمریکا بسیاری از بومیان اونانگان را از جزایر آلئوشین خارج کرد و به کار در کارخانه‌های کنسروسازی، اره‌کشی، بیمارستان‌ها و مدارس یا به اردوگاه‌های بازداشت در جونو و جزایر جنوب‌شرقی اعزام کرد. بیماری‌هایی چون آنفلوآنزا و سل جان بسیاری از آن‌ها را گرفت. پس از جنگ، شماری از اونانگان‌ها به آلئوشین‌ها بازگشتند اما بسیاری نیز در مناطق جنوب‌شرقی آلاسکا ماندگار شدند.

آلاسکا پس از پیوستن به ایالات متحده

آلاسکایی‌ها در سال ۱۹۴۶ به نفع پیوستن به ایالات متحده رأی دادند و در سال ۱۹۵۶ قانون اساسی خود را تصویب کردند. پس از تصویب لایحه الحاق آلاسکا به ایالات متحده در کنگره در سال ۱۹۵۸، این ایالت به‌طور رسمی در سال ۱۹۵۹ به جمع ایالت‌های آمریکا پیوست.

در طول قرن بیستم، نزدیک به ۴۰ زمین‌لرزه با قدرت حداقل ۷٫۲۵ ریشتر در آلاسکا ثبت شد. زمین‌لرزه ویرانگر ۲۷ مارس ۱۹۶۴، مناطق شمال‌غربی شبه‌جزیره و حوالی خلیج کوک را تحت تأثیر قرار داد و بخش‌هایی از شهر انکوریج را نابود کرد. سونامی‌ای که به دنبال آن رخ داد، شهر والدز را از بین برد؛ خطوط ساحلی در کُدیاک و سیوارد تا ۹٫۷۵ متر نشست کرد و در شهر کوردووا نیز بالا آمدن ۴٫۹ متری آب، بندر را نابود کرد.

در دهه ۱۹۵۰، اکتشاف نفت و گاز طبیعی در شبه‌جزیره کنای و حفاری‌های فراساحلی در خلیج کوک، صنعتی را شکل داد که تا دهه ۱۹۷۰ به مهم‌ترین صنعت معدنی ایالت تبدیل شد. در اوایل دهه ۱۹۶۰، صنعت خمیرکاغذ نیز با بهره‌برداری از منابع جنگلی منطقه‌ی جنوب‌شرقی آغاز شد. کارخانه‌های بزرگ تولید خمیرکاغذ در کِچیکن و سیتکا ساخته شدند و عمدتاً بازار ژاپن را هدف قرار می‌دادند. با این حال، این کارخانه‌ها به دلیل محدودیت‌های مربوط به قطع درختان، در دهه ۱۹۹۰ تعطیل شدند.

اکتشاف نفت در سال ۱۹۶۸ در مناطقی از سواحل اقیانوس منجمد شمالی نویدبخش رونق اقتصادی برای آلاسکا بود، اما مشکل انتقال نفت از این مناطق به سایر نقاط کشور مانعی جدی محسوب می‌شد. در سال ۱۹۶۹، گروهی از شرکت‌های نفتی نزدیک به یک میلیارد دلار بابت بهره‌برداری از اراضی نفت‌خیز به ایالت پرداخت کردند، اما پیشنهاد احداث خط لوله‌ای از رشته‌کوه‌های بروکس تا بندر والدز در جنوب، موجب بروز اختلافات شدید میان صنعت، دولت و فعالان محیط زیست شد.

در نوامبر ۱۹۷۳، کنگره ایالات متحده قانونی را تصویب کرد که امکان ساخت خط لوله ترانس‌آلاسکا را فراهم کرد. ساخت این خط لوله ۱۳۰۰ کیلومتری از سال ۱۹۷۴ آغاز شد و در ۲۰ ژوئن ۱۹۷۷ به پایان رسید. از آن زمان، نفت به‌طور مستمر از میدان نفتی پرودو بی در سواحل شمالی به بندر بدون یخ والدز در جنوب منتقل می‌شود و از آنجا با نفت‌کش‌ها به بنادر غربی آمریکا فرستاده می‌شود.

در سال ۱۹۸۹، نفت‌کش “اکسون والدز” در تنگه پرنس ویلیام از مسیر خود منحرف شد و بزرگ‌ترین نشت نفتی تاریخ آمریکای شمالی را رقم زد. این فاجعه، خسارت‌های سنگینی به اکوسیستم دریایی و اقتصاد محلی وارد کرد. عملیات پاکسازی گسترده‌ای آغاز شد، اما تنها حدود یک‌هفتم از نفت نشت‌کرده بازیابی شد. در نهایت شرکت اکسون پذیرفت که مبلغ ۹۰۰ میلیون دلار به دولت‌های فدرال و ایالتی پرداخت کند.

حادثه‌ دیگری در سال ۲۰۰۴ رخ داد که طی آن، کشتی‌ای در جزایر آلئوتیان شکسته شد و حدود ۳۵۰ هزار گالن (۱٫۳ میلیون لیتر) نفت وارد اقیانوس کرد. بزرگ‌ترین نشت نفتی در تاریخ خط لوله نیز در سال ۲۰۰۶ اتفاق افتاد، زمانی که لوله‌ای در تأسیسات شرکت BP در پرودو بی ترکید و بیش از ۲۵۰ هزار گالن (۱ میلیون لیتر) نفت روی توندرا نشت کرد. این فجایع، بحث میان حفاظت از محیط زیست و بهره‌برداری از منابع نفتی را شدت بخشید.

در اوایل قرن بیست‌و‌یکم، کاهش تولید نفت به یکی از نگرانی‌های اصلی مردم آلاسکا تبدیل شد. موضوع حفاری نفت در پناهگاه ملی حیات‌وحش قطبی، ذخایر ملی نفت آلاسکا، و دریاهای بوفورت و چاکچی، همچنان مورد مناقشه بود. سیاست دولت فدرال درباره این موضوع، بسته به ریاست جمهوری دموکرات یا جمهوری‌خواه، بارها تغییر کرد.

در دسامبر ۲۰۱۶، رئیس‌جمهور دموکرات، باراک اوباما، با صدور دو یادداشت رسمی، حفاری نفت و گاز را در تمامی مناطق آمریکایی دریای چاکچی و بیشتر بخش‌های دریای بوفورت به‌طور نامحدود ممنوع کرد. حدود یک سال بعد، کنگره تحت کنترل جمهوری‌خواهان قانونی را تصویب کرد که ممنوعیت طولانی‌مدت حفاری در پناهگاه ملی حیات‌وحش قطبی را لغو کرد. در ژانویه ۲۰۲۱، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور جمهوری‌خواه، فرآیند فروش مجوزهای حفاری در این منطقه را هدایت کرد. اما در ژوئن ۲۰۲۱، جو بایدن، رئیس‌جمهور دموکرات، اجرای این مجوزها را متوقف کرد.

منابع

• دانشنامه بریتانیکا، تاریخچه آلاسکا 🔗